تهیۀ نقشۀ حساسیت‎پذیری زمین‌لغزش دامنه‌های شمالی بینالود بر پایۀ الگوریتم بهینه‎سازی توافقی ویکور

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد

3 دانشگاه یزد

4 دانشگاه خوارزمی

چکیده

ناپایداری‌های دامنه‌ای، ازجمله پدیده‌های معمول در بیشتر مناطق کوهستانی ایران است. در این میان یکی از مخاطره‌آمیزترین این ناپایداری‌ها، زمین‌لغزش است. هدف از این پژوهش، تهیۀ نقشۀ حساسیت‌پذیری دامنه‌های شمالی بینالود به زمین‎لغزش با استفاده از الگوریتم بهینه‌سازی توافقی ویکور است. ابتدا پس از تهیۀ نقشۀ پایۀ محدودۀ مطالعاتی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و بازدید‌های میدانی، نقشۀ عوامل مؤثر در حساسیت‌پذیری حوضه به زمین‌لغزش شامل شیب، فاصله از گسل، طبقات ارتفاعی، تراکم زهکشی، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، لیتولوژی، نوع خاک و بارش در محیط GIS تهیه شد. سپس ضریب اهمیت هر کدام از معیارهای مذکور در وقوع زمین‎لغزش، به‎کمک الگوریتم سلسله‎مراتبی AHP به‎دست آمد که معیارهای شیب، لیتولوژی و طبقات ارتفاعی بیشترین ضریب اهمیت را کسب کردند. سپس بر پایۀ الگوریتم بهینه‎سازی ویکور، درجۀ سودمندی و پشیمانی انتخاب گزینه‌های برتر (زیرحوضه‌ها)، مشخص و در پایان با محاسبۀ میزان شاخص بهینۀ ویکور (Q)، زیر‌حوضه‌ها برحسب درجۀ حساسیت‌پذیری به زمین‎لغزش در سه کلاس کیفی حساسیت‌پذیری کم، متوسط و زیاد طبقه‌بندی و رتبه‌بندی شدند. نتایج نشان داد که زیر‌حوضه‌های گلمکان، اسجیل و اندرزی بیشترین حساسیت‎پذیری و زیر‌حوضه‌های خیرآباد، اقبال و چایش دارای کمترین حساسیت‌پذیری به‎وقوع زمین‌لغزش هستند.

کلیدواژه‌ها