%0 Journal Article %T ارزیابی تغییرات مورفولوژیکی و خطر سیلاب رودخانه گیوی چای با استفاده از شاخص های ژئومورفومتری و مدل HEC-RAS %J پژوهشهای ژئومورفولوژی کمّی %I انجمن ایرانی ژئومورفولوژی %Z 22519424 %A اسفندیاری درآباد, فریبا %A خیری زاده, منصور %A رحیمی, مسعود %D 2022 %\ 06/22/2022 %V 11 %N 1 %P 19-43 %! ارزیابی تغییرات مورفولوژیکی و خطر سیلاب رودخانه گیوی چای با استفاده از شاخص های ژئومورفومتری و مدل HEC-RAS %K سیلاب %K مورفولوژی %K مدل HEC-RAS %K رودخانه گیوی‌چای %R 10.22034/gmpj.2021.290177.1281 %X در پژوهش حاضر به ارزیابی مورفولوژیکی و شبیه‌سازی سیلاب‌های رودخانه گیوی‌چای، واقع در استان اردبیل، پرداخته می‌شود. بدین منظور از شاخص‌های ضریب خمیدگی، زاویه مرکزی و ترانسکت استفاده به عمل آمد. برای شبیه‌سازی سیلاب رودخانه نیز مدل HEC-RAS در بستر GIS به کار گرفته شد. نتایج نشان می‌دهند که الگوی رودخانه گیوی‌چای از نوع مئاندری توسعه یافته می‌باشد اما بسته به شرایط زمین‌شناختی، ژئومورفولوژیکی و آنتروپوژنیک از تغییرپذیری مکانی زیادی برخوردار است. الگوی رودخانه در بازه اول (بازه خلخال) در کنترل عوامل انسانی می‌باشد. در این بازه میانگین تغییرات عرضی درحدود 406/0 هکتار بوده است. الگوی رودخانه در بازه دوم (بازه گیوی) نیز از نوع مئاندری توسعه یافته می‌باشد. در طی 18 سال گذشته مقادیر ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی در محدوده این بازه افزایش یافته است. در این بازه میانگین تغییرات عرضی در طی سال‌های 2002 تا 2020 میلادی درحدود 406/0 هکتار بوده است. در بازه سوم (بازه فیروزآباد) مجرای رودخانه از پتانسیل بالایی برای تغییرات جانبی برخوردار است. میانگین تغییرات جانبی در محدوده این بازه به 319/1 هکتار افزایش پیدا می‌کند. مجرای رودخانه در بازه چهارم به دلیل عرض محدود دره و مقاوم بودن مواد کناره از کمترین میزان تحرک جانبی برخوردار می‌باشد. شبیه‌سازی سیلاب با استفاده از مدل HEC-RAS نشان‌دهنده تغییرپذیری مکانی بالای خطر سیلاب در امتداد رودخانه است. این تغییرپذیری از شرایط ژئومورفولوژیکی متغیر در امتداد رودخانه نشات می‌گیرد. نتایج نشان می-دهد که سیلاب‌های با دوره بازگشت کمتر از 10 سال مخاطره‌ای جدی را متوجه جوامع انسانی ساکن در مجاورت رودخانه گیوی‌چای نمی‌سازند. %U https://www.geomorphologyjournal.ir/article_141048_7e5e210306932a3b3f056bc0d5b15539.pdf