TY - JOUR ID - 118225 TI - تحلیل زیستگاه‌های حاشیه‌ای رودخانه طالقان بر اساس واحدهای ژئومورفیک رودخانه‌ای JO - پژوهشهای ژئومورفولوژی کمّی JA - GMPJ LA - fa SN - 22519424 AU - دارابی شاهماری, سحر AU - قنواتی, عزت اله AU - توماس, مارتین AU - احمدآبادی, علی AU - افتخاری, سید مروت AD - دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی. AD - دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی. AD - استاد جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم انسانی، هنر، علوم اجتماعی و آموزش، دانشگاه نیوانگلند. AD - استادیار جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی. AD - استادیار ژئومورفولوژی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی. Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 9 IS - 2 SP - 60 EP - 80 KW - اکوژئومورفولوژی KW - پنجره بازخوردی بیوژئومورفیک KW - لندفرم تجمعی بیوژئومورفیک KW - رودخانه طالقان KW - سیستم GUS DO - 10.22034/gmpj.2020.118225 N2 - واحدهای ژئومورفیک، نمود فیزیکی فرایندهای جریان آب و انتقال رسوب می­باشند که تحت تأثیر عوامل تاثیرگذار در مقیاس­های بزرگتر هستند. هدف پژوهش حاضر شناسایی و تقسیم­بندی واحدهای ژئومورفیک رودخانه طالقان در بازه­های مختلف، برای تشخیص تراکم و غنای واحدها و نقش عوامل انسانی بر تغییر واحدهای ژئومورفیک است. با استفاده از مطالعه­­ پروفیل طولی براساس اختلاف شیب و ارتفاع، رودخانه طالقان به 3 بخش بالادست، میان دست و پایین دست با میانگین ارتفاعی 1840، 1920 و 2000 متر و اختلاف شیب 17، 11 و 3 درصد تقسیم شده، سپس در هر بخش، بازه­هایی به­منظور مطالعه واحدهای ژئومورفیک با استفاده از روش GUS مورد بررسی قرار گرفت. شاخص­های مورد بررسی شامل تراکم و غنای کل واحدهای ژئومورفیک رودخانه در هر بازه ست. زیرشاخص­های مورد بررسی شامل تراکم و غنای واحدهای مطالعاتی دشت سیلابی و کانال پایه، تراکم واحدهای ژئومورفیک در 5 واحد مطالعاتی جریان اصلی رودخانه، رسوبات رودخانه­ای، پوشش گیاهی میان کانال، دشت سیلابی و منطقه آبگیر دشت سیلابی است. بر اساس نتایج، غنای واحدهای ژئومورفیک در واحد دشت سیلابی و کانال پایه در بازه­های بالادست ((R=0.28 بیشتر و تراکم واحدهای ژئومورفیک در بازه­­های پایین دست رودخانه (D=133.57) بیش از سایر بازه­هاست. در بازه­های بالادست به دلیل تنش هیدرولیک، تراکم واحدهای ژئومورفیک کمتر بوده و امکان تشکیل زیستگاه­های فیزیکی در میان بستر وجود نداشته اما به دلیل تاثیر کمتر عوامل آنتروپوژنیک پایداری واحدهای ژئومورفیک بیش از سایر بازه­ها است. در بازه­های پایین دست به دلیل کاهش شیب تنش هیدرولیکی و افزایش انعطاف پذیری اکولوژیک، شرایط مناسب برای ایجاد لندفرم­های تجمعی بیوژئومورفیک در میان بستر رودخانه وجود داشته اما این واحدها در مقیاس کوچک هستند زیرا تاثیر عوامل آنتروپوژنیک، تغییر کاربری اراضی و برداشت شن و ماسه بخصوص در پایین دست رودخانه سبب کاهش زیرشاخص غنای واحد دشت سیلابی شده و این امر تاثیر منفی بر ایجاد روزنه فرصت و لنگرگاه گیاهی به­منظور استقرار پوشش گیاهی وزیستگاه­های فیزیکی داشته است. UR - https://www.geomorphologyjournal.ir/article_118225.html L1 - https://www.geomorphologyjournal.ir/article_118225_5092e88e6961177fdbeab9f3482c5291.pdf ER -