%0 Journal Article %T تحلیل مورفوژنتیک تکوین غارهای استان خراسان شمالی %J پژوهشهای ژئومورفولوژی کمّی %I انجمن ایرانی ژئومورفولوژی %Z 22519424 %A جعفری, تیمور %A ارجمندزاده, رضا %D 2022 %\ 06/22/2022 %V 11 %N 1 %P 183-208 %! تحلیل مورفوژنتیک تکوین غارهای استان خراسان شمالی %K تکوین %K خراسان شمالی %K غار %K کارست %K مورفوژنتیک %R 10.22034/gmpj.2022.320096.1325 %X تکوین غارها از موضوعات دانش ژئومورفولوژی است. مقاله حاضر با هدف تحلیل مورفوژنتیک غارهای خراسان شمالی تهیه شده است. از کتاب‌ها، مقالات، گزارش‌ها، نقشه‌های زمین‌شناسی، عکس‌های هوایی و تصاویر ماهواره‌ای به عنوان مواد پژوهش استفاده شد. این تحقیق با اتکای به بررسی میدانی، مشاهده مستقیم و اندازه‌گیری انجام شده است. 12 مورد از غارها طبیعی و در اثر فرآیندهای تکتونیکی تکوین و توسط فرآیندهای بیرونی توسعه یافته‌اند. فرایندهای درونی بصورت گسل‌خوردگی و چین‌خوردگی با مکانیزم‌های لغزش-خمش و سطح-خنثی و فرایند بیرونی بصورت انحلال عمل کرده‌اند. 9 مورد از غارهای خراسان شمالی در واحد رسوبی-ساختاری کپه داغ- هزارمسجد تکوین و توسعه پیدا کرده‌اند. غارهای بیدک، یَیجَت، پوستین‌دوز، کافرقلعه، استاد و کُنه‌گرم، در سازند آهکی اوربیتولین‌دار روشن (سازند تیرگان (Ktr))، غارهای سالوگ و گنج‌کوه، در آهک روشن صورتی و آهک دولومیتی (سازند مزدوران (JKmz) ) و غار خزینه‌راه در ماسه‌سنگ صورتی (سازند شوریجه ((Ksh) تکوین و توسعه یافته‌اند. غارهای آرمادلو، کَفتَرَک، سیاه‌خانه و گِسک در سنگ آهک و سنگ آهک دولومیتی (سازند لار (JI) ) در زون بینالود و غارهای هُنامه، باباقدرت و نوشیروان در کنگلومرای پلیوسن شکل گرفته‌اند. نتایج نشان می‌دهد، در تکوین غارهای خراسان شمالی نقش تکتونیک گسلی نسبت به انحلال برجسته‌تر است. غارهای بیدَک، سالوگ، آرمادلو و گسک در اثر تکتونیک گسلی و انحلال با برتری گسلش، غارهای کفترک و گنج‌کوه در اثر تکتونیک گسلی و انحلال با برتری انحلال، غارهای یَیجَت و استاد در اثر گسل‌خوردگی و بازشدگی سطح گسل، غارهای پوستین‌دوز و کُنِه‌گرم در اثر چین‌خوردگی لغزش-خمش و غار کافرقلعه توسط چین‌خوردگی سطح-خنثی و فرآیش تکوین یافته‌اند. %U https://www.geomorphologyjournal.ir/article_150048_8ee849561734f683c6f7409c31fc8c27.pdf