TY - JOUR ID - 161612 TI - میکرومورفولوژی رسوبات آبرفتی متأثر از فرآیندهای خاک‌زایی، تکنیکی نو در مطالعات ژئومورفولوژی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز سقز) JO - پژوهشهای ژئومورفولوژی کمّی JA - GMPJ LA - fa SN - 22519424 AU - درفشی, خه بات AU - شعبانی‌نیا, حسن AD - استادیار ژئومورفولوژی، گروه میراث طبیعی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران. AD - دکتری اقلیم‌شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور، نور، ایران Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 11 IS - 4 SP - 131 EP - 146 KW - میکرومورفولوژی KW - رسوبات آبرفتی KW - خاک‌زایی KW - رودخانه سقز DO - 10.22034/gmpj.2022.356044.1370 N2 - شناخت فاکتورهایی که فرآیند تشکیل خاک‌های قدیمی و رسوبات خاک‌زایی کربناتی را در بین نهشته‌های آبرفتی نظم می‌دهند، مورد مهمی برای بازسازی محیط‌های دیرینه، تکامل محیط‌های رودخانه‌ای در شرایط مختلف اقلیمی و در نهایت سناریوهای مدیریتی است. در پژوهش حاضر، به‌منظور انجام مطالعات میکرومورفولوژی خاک، یک پروفیل رسوبی متشکل از خاک قدیمی مدفون، لایه کربنات خاک‌زایی، نهشته‌های دشت سیلابی (کنگلومرا و لنز ماسه‌ای)، نهشته‌های رسوبی منفصل، خاک قدیمی ظاهر شده و نهشته‌های رسوبی عهد حاضر در یکی از شاخه‌های فرعی رودخانه سقز مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی میکرومورفولوژی خاک، دو نمونه از رسوبات آبرفتی متأثر از خاک‌زایی با حفظ کامل بافت و ساختار خاک برداشت شد. پس از خشک شدن نمونه‌ها، مقاطع نازک از آن‌ها تهیه شده و در ادامه مطالعه، تشریح، تفسیر و عکس‌برداری از آن‌ها با استفاده از میکروسکوپ پولاریزان در دو حالت نور پولاریزه ساده (PPL) و نور پولاریزه متقاطع (XPL) انجام گرفت. نتایج بررسی میکرومورفولوژی رسوبات آبرفتی پلیستوسن پایانی نشان از آغشتگی زمینه به اکسیدهای آهن و تشکیل رگچه‌های کوارتز و اکسید آهن دارد که به‌طور مشخص حاصل فرآیندهای خاک‌زایی برجا در این نوع رسوب می‌باشد. بارزترین تأثیر فرآیندهای خاک‌زایی را می‌توان در تشکیل لایه‌های کربنات متأثر از خاک‌زایی میان رسوبات آبرفتی مشاهده نمود که لایه‌های سخت کلسیتی را به‌وجود آورده است. بر اساس شاخص ژئوشیمیایی محاسبه شدت هوازدگی و یافته‌های میکرومورفولوژی، رسوبات مطالعه شده در این پژوهش، در شرایط آب و هوایی سرد و خشک پلیستوسن پایانی تحول پیدا کرده‌اند. UR - https://www.geomorphologyjournal.ir/article_161612.html L1 - https://www.geomorphologyjournal.ir/article_161612_be99e4ef748295d3cb5bed16178bcc86.pdf ER -