TY - JOUR ID - 77909 TI - مدل‎سازی ضریب آسیب‎پذیری شهرها در برابر زلزله با استفاده از روش تاپسیس در محیط GIS (مطالعۀ موردی: شهر اردبیل) JO - پژوهشهای ژئومورفولوژی کمّی JA - GMPJ LA - fa SN - 22519424 AU - اسفندیاری, فریبا AU - غفاری گیلانده, عطا AU - لطفی, خداداد AD - دانشگاه محقق اردبیلی Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 2 IS - 2 SP - 43 EP - 79 KW - آسیب‎پذیری KW - زلزله KW - شهر اردبیل KW - مدل تاپسیس DO - N2 - امروزه با توجه به رشد سریع جمعیت که به‎تبع آن، توسعۀ ساخت‎وسازها اجتناب‎ناپذیر شده است، هر روز بر فشار نیازهای زمینی بشر افزوده شده و بهره برداری از مناطق اطراف شهرها و روستاها برای ایجاد خانه و تأسیسات اقتصادی و صنعتی فزونی می‎یابد و گاهی سکونتگاه‎های جدید استقرار اجباری دارند، اما آنچه حائز اهمیت است، وضعیت اسفبار شهرها و کلانشهرهایی است که روی گسل‎ها یا در مجاورت آن ساخته شده و در معرض خطر زلزله قرار دارند. منطقۀ مورد مطالعه (شهر اردبیل) روی یک دشت رسوبی با مواد آبرفتی کمتر تحکیم‎یافته مستقر بوده و با زنجیره‎ای از گسل‎ها احاطه شده است. وجود این گسل‎ها و سابقۀ لرزه‎خیزی آنها و نیز، قرارگیری شهر اردبیل روی سازند‎های سست آبرفتی از یک سو و ناهمگنی در شاخص‎های کالبدی از سوی دیگر، همواره شهر اردبیل را در برابر زمین‎لرزه مستعد آسیب کرده است. از آنجایی که در ارزیابی ریسک زلزلۀ شهر اردبیل، عوامل متعددی دخیل هستند، لذا نیاز به استفاده از روشی که بتواند تلفیقی منطقی بین این عوامل ایجاد کند، ضروری به نظر می‎رسد. در این راستا کاربرد مدل تاپسیس مد نظر بوده است. نتایج حاصل از تحلیل درجات آسیب‎پذیری در مناطق چهارگانۀ شهر اردبیل، نشان می‎دهد که میزان آسیب وارده در منطقۀ 3 بیشتر از سایر مناطق است، به‎گونه‎ای که 37/4 درصد از مساحت این منطقه (32/67 هکتار)، رتبۀ آسیب‎پذیری 7 را دارد. در برآورد میزان آسیب‎پذیری مناطق مختلف شهری در برابر زلزله، مطالعاتی می‎تواند سودمندتر باشد که با جزئیات و تفصیل بیشتری به این مطالعات بپردازد، تا سلسله‎مراتب آسیب‎ها با جزئیات دقیق‎تری مشخص شود. از این رو در پژوهش حاضر برای دستیابی به این هدف، برآن شدیم که در هر یک از مناطق چهارگانۀ شهر، به‎تفکیک محلات، به برآورد ضریب آسیب‎ها بپردازیم. بر اساس نتایجی که از تحلیل درجات آسیب در سطح شهر به تفکیک محلات، به‎دست‎آمد، محلۀ 2 از منطقۀ 3 شهر، آسیب‎پذیرترین محدودۀ شهر شناسایی شد. UR - https://www.geomorphologyjournal.ir/article_77909.html L1 - https://www.geomorphologyjournal.ir/article_77909_899b80da26768f8b82789d76314fc4de.pdf ER -