TY - JOUR ID - 77947 TI - ارزیابی هیدرودینامیکی و ژئومورفولوژیکی نهشته‌های کواترنری تحلیل بحران آب‌های زیرزمینی شمال دریاچه ارومیه ( مطالعه موردی دشت تسوج) JO - پژوهشهای ژئومورفولوژی کمّی JA - GMPJ LA - fa SN - 22519424 AU - حبیب زاده, احد AU - روستائی, شهرام AU - نیکجو, محمدرضا AD - دانشگاه تبریز Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 3 IS - 2 SP - 1 EP - 15 KW - هیدرودینامیک KW - ژئومورفولوژی KW - نهشته‌های کواترنری KW - دریاچه ارومیه DO - N2 - حوضه آبریز دریاچه ارومیه با داشتن دشت‌هایی مانند دشت تبریز، ارومیه، مراغه، مهاباد، میاندوآب، شبستر ، تسوج، سلماس، پیرانشهر، آذرشهر یکی از کانون‌های ارزشمند فعالیت کشاورزی و دامداری در ایران به‌شمار می‌رود. در حال حاضر دریاچه ارومیه در خطر خشک شدن کامل بوده و طی 15 سال گذشته(75-90 ) ۶ متر کاهش سطح داشته‌است. منطقه پژوهشی در دشت آبرفتی تسوج، شمال دریاچه قرار دارد. ارتفاع متوسط 1700 متر با میانگین بارش 22 ساله منطقه در حدود 3/363 میلی مترو متوسط دمای سالانه 65/10 درجه سانتی گراد است. ژئومورفولوژی منطقه شامل حوضه‌ای کشیده شمالی – جنوبی است که از شمال به ارتفاعات میشوداغ و از جنوب به دریاچه ارومیه منتهی می‌گردد. زمین‌شناسی منطقه اغلب شامل سازندهای مارنی ‍‍‍‎، گچی ، و آهکی میوسن است. بر اساس آمارسال 1391 سازمان آب از مجموع 51 رشته قنات دایر ، 27 دهنه چشمه دائمی و فصلی، 134 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق فعال در دشت تسوج میزان 24 میلیون متر مکعب سالانه متوسط تخلیه آب از سفره‌های زیرزمینی صورت می‌گیرد. در راستای تحلیل‌های ژئومورفولوژیکی اقدام به تهیه نقشه‌های رقومی سنگ‌شناسی سطحی، توپوگرافی در مقیاس 25000/1 ، نقشه هم عمق سنگ کف با استفاده از نرم افزارهای ilwis,Arc GIS گردید جهت بررسی و تحلیل‌های هیدرودینامیکی نهشته‌های کواترنری اقدام به مطالعات ژئوفیزیکی ، حفر چاه‌های پیزومتری و اکتشافی در راستای اجرای طرح تحقیقاتی شد، بررسی ها 5 کلاس از نهشته‌ها ی کواترنری ( Q1,Q2,Q3,Qal,Qmf ) را نشان داد. در قسمت دشت سر و نواحی مخروط افکنه ای ضخامت قابل‌توجه از نهشته‌های دانه درشت فاقد لایه آبدار(Q3 ) وجود داشته و به سمت دریاچه دانه‌بندی رسوبات ریزدانه شده و حاوی آب هستند( Q2). توپوگرافی سنگ کف در نواحی قراتپه از عوامل نفوذ آب شور دریاچه به سمت دشت است. آزمایش پمپاژ چاه اکتشافی محدوده طرح تحقیقاتی نشان‌دهنده قابلیت نفوذپذیری 35/91 مترمربع بر روز است. بررسی دانه‌بندی نمونه‌های لوگ چاه‌ها نشان داد که قسمت‌های میانی دشت از نفوذپذیری و هدایت هیدرولیکی بالا برخوردار است. UR - https://www.geomorphologyjournal.ir/article_77947.html L1 - https://www.geomorphologyjournal.ir/article_77947_bc36151a83fdada56bc5fee4c2d8eeaf.pdf ER -