مورفولوژی و مورفومتری انواع دهانه‌های آتشفشانی در مخروط آتشفشانی سهند

نویسندگان

1 دانشگاه ارومیه

2 دانشگاه تبریز

چکیده

مطالعات مورفولوژیکی و مورفومتریکی مخروط‌های آتشفشانی، ابزار بسیار مناسبی برای بدست آوردن داده‌های نسبی از ویژگی‌های مخروط‌ها می‌باشد. این تحقیق در پی آن است که با شناسایی انواع دهانه های آتشفشانی مخروط سهند، عوامل مؤثر بر ایجاد اشکال متفاوت دهانه‌های آتشفشانی را مورد بررسی قرار دهد. جهت رسیدن به این هدف، از تصاویر ماهواره-ای لندست، تصاویر ماهواره اسپات (نرم‌افزار Google earth) و تصاویر SRTM استفاده شده است. همچنین جهت بررسی شرایط زمین‌شناسی، تکتونیکی و سنگ‌شناسی نیز از نقشه-های زمین‌شناسی با مقیاس 1:100000 استفاده شد. سپس با ایجاد یک مدل تحلیلی ارتباط لایه‌های مختلف با مورفومتری دهانه‌های آتشفشانی تحلیل گردید و دهانه های موجود در کوهستان سهند به دهانه های دایره‌ای، متغیر، شکاف‌دار و کشیده طبقه بندی گردید. نتایج نشان می‌دهد که گسل‌ها و فراوانی آنها بر روی شکل دهانه‌ها تأثیر گذاشته است. با وجود همگنی تقریبی هر چهار نوع دهانه از لحاظ سنگ‌شناسی، می‌توان نتیجه گرفت که خطوط گسلی در به هم زدن شکل دهانه‌ها مؤثر واقع شده اند. به این صورت که جایی که تعداد گسل بیشتری داشته، شکل دهانه از حالت ایدآل دایره‌ای خارج شده و به اشکال مختلف درآمده است. سنگ‌شناسی غالب در دهانه‌ها در سهند بیشتر سنگ‌های آندزیت تا داسیت است و سایر سنگ‌ها با درصد متفاوتی ظاهر شده‌اند. همچنین در ارتباط توپوگرافی و دهانه‌ها، بیشترین ارتفاع میانگین 87/3060 متر مربوط به دهانه‌های شکاف‌دار و کم‌ترین ارتفاع میانگین، ۴۰/ ۲۴۱۲ متر، مربوط به دهانه‌های دایره‌ای است.

کلیدواژه‌ها